Ένα από τα πρώτα επεισόδια της Επανάστασης του 1821 ήταν η απελευθέρωση της Καλαμάτας. Αποτελεί το προοίμιο του ιερού, δίκαιου και απελευθερωτικού πολέμου των Ελλήνων ενάντια στον Κατακτητή για την επικράτηση του δικαίου και έγινε σαν σήμερα, 23 Μαρτίου.
Ήταν τότε που ο Αναγνωσταράς, ο Κολοκοτρώνης και ο Παπαφλέσας είχαν αρχίσει να προκαλούν αναβρασμούς στη Μάνη. Ο διοικητής της Καλαμάτας Σουλεϊμάν Αγάς Αρναούτογλου, κάλεσε τους προκρίτους της πόλης για να τους αναφέρει την ανησυχία του, αλλά οι τελευταίοι τον έπεισαν ότι θα χρειαστεί σίγουρα βοήθεια από τους Μανιάτες λόγω επικίνδυνων ληστών που δρούσαν στη περιοχή. Τις φήμες περί ληστών είχαν διαδώσει, επίτηδες, ο Παπαφλέσσας και οι συνεργάτες του. Ο εχθρός πείστηκε χωρίς να καταλάβει την παγίδα.
Τότε λοιπόν ήταν που υψώθηκε η πρώτη επαναστατική σημαία της Επανάστασης. Στη Μάνη, 17 Μαρτίου 1821, μετά από την δοξολογία και την ύψωση της σημαίας, άρχισε η επαναστατική κίνηση του 1821.
Πλήθος αγωνιστών κατέφθασε στην περιοχή της Νότιας Πελοποννήσου από όλη την Ελλάδα για να πολεμήσουν ενάντια στο κοινό εχθρό.Η κίνηση των Ελλήνων διαδόθηκε παντού. Μία πολύ ισχυρή και καθοριστική βοήθεια ήρθε από τους Φιλικούς της Σμύρνης. Έστειλαν ένα πλοίο γεμάτο πολεμοφόδια και ο Παπαφλέσσας με τον Νικηταρά και τον Αναγνωσταρά κατάφεραν με τέχνασμα να περάσουν το πλοίο και να μεταφέρουν το φορτίο του σε ασφαλές μέρος. Η ενίσχυση των 150 Μανιατών με αρχηγό τον Ηλία Μαυρομιχάλη καταφθάνουν στις 20 Μαρτίου, στην Καλαμάτα.
Από το απόγευμα της 22ας Μαρτίου έως τα χαράματα της επόμενης ημέρας, πήραν θέσεις στα υψώματα γύρω από την Καλαμάτα, 2.000 ένοπλοι της “Δυτικής Σπάρτης”. Αυτοί είχαν αρχηγούς τον Κολοκοτρώνη, τους Μούρτζινους, τους Κουμουντουράκηδες, τους Κυβέλλους, τους Χρηστέηδες και τον Παναγιώτη Βενετσανάκο. Από την άλλη πλευρά της πόλης κινήθηκαν ένοπλοι υπό τον Παπαφλέσσα, τον Νικηταρά και τον Αναγνωσταρά, συμπληρώνοντας τον αποκλεισμό της πόλης.
Μετά την είσοδο των επαναστατών στην πόλη, στις 23 Μαρτίου, κάθε σκέψη για αντίσταση ή απόδραση του εχθρού ήταν μάταιη, αφού ήταν ήδη πολύ αργά όταν φανερώθηκε η παγίδα των Ελλήνων κατακτητών. Έτσι την ίδια ημέρα, 23 Μαρτίου ο διοικητής Αρναούτογλου παρέδωσε με έγγραφη συμφωνία την πόλη και τον οπλισμό της φρουράς της.
Το μεσημέρι, μπροστά στην εκκλησία των Αγίων Αποστόλων και μέσα σε πανηγυρική ατμόσφαιρα, οι ιερείς ευλογούν τις σημαίες και ορκίζουν τους αγωνιστές. Η Μεσσηνιακή Γερουσία, η επαναστατική επιτροπή με ρόλο συντονιστή του αγώνα με αρχηγό τον Πετρομπέη Μαυρομιχάλη είναι γεγονός!
Την ίδια ημέρα η Μεσσηνιακή Γερουσία γνωστοποιεί, με προκήρυξη προς την Ευρώπη, ότι οι Έλληνες ξεσηκώθηκαν για την ελευθερία τους.
